
Święto patrona szkoły
„Sławić wszystko, co polskie, kochać swój naród, czcić jego przeszłość i wierzyć w jego przyszłość”. To piękne motto Henryka Sienkiewicza posłużyło całej społeczności szkolnej za stworzenie szkolnej tradycji związanej z patronem szkoły.
Dzień 12 maja 2014 roku na długo pozostanie w pamięci całej szkoły. W tym dniu Szkole Podstawowej nr 68 w Szczecinie zostało nadane imię 12 Pułku Ułanów Podolskich.
„Nasza szkoła zyskała osobowość”
12 Pułk zalicza się do wyjątkowych jednostek Wojska Polskiego. Powstał w 1809 roku na Podolu. Fundatorem i pierwszym dowódcą był płk Gabriel Rzyszczewski.
W 1812 roku Podolacy wzięli udział w wyprawie moskiewskiej, w bitwie pod Borodino zdobyli 6 armat. W trakcie odwrotu pułk eskortował cesarza Napoleona do Wilna oraz rannego Józefa księcia Poniatowskiego. Płk Rzyszczewski został odznaczony krzyżem kawalerskim Orderu Virtuti Militari.
W 1831 roku podczas powstania listopadowego, pułk został odtworzony na terenie Żmudzi. Jego dowódcą został mjr Jan książę Giedroyć. Po nieudanej kampanii na Litwie, pułk wraz z innymi oddziałami, został zmuszony przekroczyć granicę z Prusami, gdzie został rozbrojony.
Po wielu dziesięcioleciach w ogniu Wojny Światowej i rewolucji w Rosji powstają formacje Wojska Polskiego. W 1917 roku w strukturach III Korpusu Polskiego odtworzono na Podolu 12 pułk ułanów, któremu ostatecznie numer ten przyznano w lutym 1919 roku. a wraz z nim sztandar – 7 maja 1919 roku.
Na pamiątkę tego wydarzenia ustanowiono dzień ten na święto pułku. Pułk walczył o Lwów, w Małopolsce Wschodniej i na Wołyniu. Później w warunkach pokojowych zajmował Pomorze, a w połowie 1920 roku uczestniczył w bitwie pod Komarowem. Dowódcą pułku był wówczas rotmistrz Tadeusz Komorowski, późniejszy „Bór”.
Za walki w okresie 1919-1920 pułk otrzymał 39 krzyży Virtuti Militari V kl. i 256 Krzyży Walecznych. W II Rzeczypospolitej 12 pułk stacjonował w Białokrynicy koło Krzemieńca.
Czas chwały przyszedł ponownie 1 września 1939 roku. II wojna światowa „przywitała” pułk bitwą pod Mokrą, gdzie Niemcy stracili ponad 110 pojazdów różnego typu. Po klęsce wrześniowej, dowódca pułku Andrzej Kuczek oraz 25 oficerów straciło życie w Katyniu.
Podczas okupacji, pułk odtworzono jako dywizjon Armii Krajowej, pod dowództwem rotmistrza Nowackiego. Dywizjon walczył w powstaniu warszawskim. Od 1941 roku zaczął się nowy rozdział Podolaków.
W strukturach II Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Andersa 12 pułk odtworzono jako jednostkę zmotoryzowaną. W latach 1944-45 pułk wziął udział w kampanii włoskiej. Patrol 12 pułku jako pierwszy wkroczył na ruiny klasztoru Monte Cassino, zawieszając swój proporzec.
Dekretem z dnia 11 listopada 1946 roku w uznaniu czynów niezwykłego męstwa w okresie II wojny światowej został nadany 12 Pułkowi Ułanów Podolskich Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari.
W latach 1997-2010 kontynuatorem tradycji był 12 batalion rozpoznawczy Ułanów Podolskich stacjonujący w Szczecinie. Żołnierze tej jednostki uczestniczyli w bojowych misjach na terenie Iraku i Afganistanu.
Od 2011 roku tradycje Ułanów Podolskich kontynuuje 12 batalion dowodzenia Ułanów Podolskich w Szczecinie.
Dzięki staraniom Państwa Dereń de Cernelian, członków Koła zamieszkałych w Londynie, sprowadzony został z Anglii do Polski ołtarz polowy 12 Pułku Ułanów Podolskich, który ostatecznie umieszczony został w szczecińskim kościele garnizonowym. W 2009r. na planie Szczecina pojawiła się nazwa Rondo Ułanów Podolskich, na którym odsłonięty został pomnik poświęcony pamięci Ułanów Podolskich.
W posiadaniu Koła znajdują się zbiory archiwalne, biblioteka i inne pamiątki związane z historią 12 pułku i kawalerią. Zgodę na używanie barw i odwoływanie się do tradycji 12 pułku otrzymały- Klub Kawaleryjski im. 12 Pułku Ułanów Podolskich oraz środowiska harcerskie. Koło Żołnierzy współpracuje ze środowiskiem Polonii amerykańskiej, z której rekrutują się m.in. nasi członkowie popularyzujący dzieje 12 Pułku na obczyźnie.
W strukturach Koła działa Sekcja Historyczna popularyzująca dzieje i tradycje Podolaków poprzez działalność rekonstrukcyjną, odtwarzanie mundurów i wyposażenia ze wszystkich okresów historii 12 pułku.
W obszarze działań Koła znajdują się wystąpienia o charakterze reprezentacyjnym, publicystka, wystawy, prelekcje i szkolenia, organizacja i udział w widowiskach historycznych. W 2007 roku Koło przyjęło sztandar, który jest wierną repliką sztandaru pułkowego z 1939 roku. Na sztandarze Koła umieszczony został, jedyny ocalony „gwóźdź” ze sztandaru wojennego.
6 maja 1947 roku zostało zawiązane Koło Żołnierzy 12 Pułku Ułanów Podolskich, którego celem było zachowanie tradycji oraz dorobku Pułku oraz utrwalenie więzów koleżeństwa między byłymi żołnierzami pułku.
Koło pułkowe ma międzywojenny rodowód, istniało bowiem od 1918 roku. Należeli do niego m.in. rezerwiści oraz zony oficerów. Oprócz podtrzymywania tradycji i spójni pułkowej, miało charakter samopomocowy. Dominująca i najbardziej czynną osobą w Kole była Izabela księżna Radziwiłłowa, która przez swoją działalność zyskała tytuł „Matki Pułku”.
W 1940 roku podjęto próbę utworzenia Koła Ułanów Podolskich we Francji. W 1941 roku podobne starania miały miejsce w Anglii. Koło Żołnierzy 12 Pułku powstałe po zakończeniu II wojny światowej w Wielkiej Brytanii, było kierowane przez płłk Leona Fudakowskiego -ostatniego dowódcę 12 pułku. Zarząd koła był w Londynie centralą, gdzie opracowywano i rozsyłano na cały świat biuletyn ” Podolak”.
W kraju, już w 1940 roku Leon Będkowski wraz z żoną Marią, założył konspiracyjne Koło Pułkowe. Był inicjatorem utworzenia oddziału zbrojnego- 1 szwadron 12 Pułku w Warszawie. Działając w strukturach Armii Krajowej, powiększył się do wielkości dywizjonu i wziął udział w powstaniu warszawskim.
W okresie powojennym, w konspiracji działało Koło Pułkowe krajowe. Dopiero po transformacji politycznej, w 1991 roku nastąpiło zacieśnienie więzów z emigracją. W 1997 roku w Londynie, prezes Koła Żołnierzy, płłk Władysław Dziewicki przekazał kierowanie Podolakami na całym świecie ośrodkowi krajowemu. Jego głównym ośrodkiem by Toruń, gdzie urzędował prezes Jerzy Jankowski- syn chorążego Władysława Jankowskiego. Następnym prezesem w kraju został inż. Wiesław Ziembicki.
Rok 1997 to moment zwrotny- w porozumieniu z Ministerstwem Obrony Narodowej, spadkobiercą nazwy, barw i tradycji został 12 batalion rozpoznawczy Ułanów Podolskich w Szczecinie przejmując jednocześnie order Wojenny Virtuti Militari na swój sztandar.
Po rozwiązaniu batalionu rozpoznawczego, w 2011 roku tradycje przejął 12 batalion dowodzenia Ułanów Podolskich w Szczecinie.
Karolina Kowalczyk
nauczyciel historii