Naturalna gimnastyka narządów mownych dziecka
- Kiedy dziecko ziewa nie gań go (to przecież naturalne zachowanie), lepiej poproś, aby ziewnęło jeszcze kilka razy, zasłaniając usta – nadaj temat takiej zabawie (senny lew);
- Gdy na talerzu został ulubiony sos lub rozpuszczony lód – pozwólmy dziecku wylizać go językiem. To ćwiczenie, choć jest mało eleganckie, za to bardzo skutecznie gimnastykuje środkową część języka;
- Jeśli dziecko dostało lizaka zaproponuj, aby lizało go unosząc czubek języka ku górze;
- Po śniadaniu lub kolacji posmarujmy dziecku wargi miodem, kremem czekoladowym i poproś, aby zlizało je dokładnie – nadaj tej zabawie temat, np. zaproponuj zabawę w misia Puchatka, który odbiera nagrodę za swoje zwycięstwo;
- Przy porannym i wieczornym myciu zębów zaproponuj dziecku zliczanie zębów czubkiem języka lub witanie się z nimi w ten sposób, aby czubek języka dotknął każdego zęba osobno;
- Korzystając z okazji wspólnego z dzieckiem rysowania, sprawdź czy dziecko potrafi narysować kółko (językiem dookoła warg) lub kreseczki (od jednego do drugiego kącika ust);
- Żucie pokarmów to też ćwiczenie aparatu artykulacyjnego
Ćwiczenia usprawniające wargi
– cmokać, parskać wargami (wprawiać je w drgania);
– wysuwać wargi do przodu, tak jak przy gwizdaniu a następnie rozciągać, jak do uśmiechu;
– ssać naprzemiennie wargi;
– nadymać jednocześnie oba policzki przy zwartych wargach, również na zmianę lewy i prawy;
– wciągać policzki do jamy ustnej (policzki ściśle przylegają do łuków zębowych)
– zagryzać jedną wargę drugą;
– przy zwartych szczękach i wargach przesuwać kąciki ust: w prawo, w lewo,
– przy zamkniętych szczękach unosić wargę górną (widoczne są tylko zęby górne), a następnie opuszczać wargę dolną (widoczne są tylko zęby dolne);
– wymawiać na przemian „a” – „o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie górnej i dolnej wargi.
– Balonik – nadymanie policzków, usta ściągnięte (dla urozmaicenia bawimy się w baloniki, które pękają przekłute palcami ).
– Całuski – usta układamy w „ciup” i cmokamy posyłając do siebie buziaki.
– Niejadek – usta wciągamy w głąb jamy ustnej.
– Zmęczony konik – parskanie wargami.
– Podwieczorek pieska – chwytanie ustami drobnych cukierków, chrupek, kawałków skórki chleba, itp.
– Kto silniejszy? – napinanie warg w pozycji rozciągniętej. Dwie osoby siedzące naprzeciw siebie trzymają ustami kartkę papieru i każdy ciągnie w swoją stronę. Uwaga – dajmy dziecku szansę wygrania zawodów.
– Rybka – powolne otwieranie i zamykanie warg tworzących kształt koła, zęby „zamknięte”
– Świnka – wysuwanie obu warg do przodu, udając ryjek świnki.
– Wąsy – wysuwanie warg jak przy wymawianiu u, położenie na górnej wardze słomki lub ołówka i próby jak najdłuższego utrzymania.
– Drzwi do domu – buzia to domek krasnoludka, a wargi to drzwi do domku. Pokaż jak wargi ściągnięte do przodu, otwierają się i zamykaj
– Straż pożarna – wyraźne wymawianie samogłosek w parach: e o, i u, a u
– Suszarka – utrzymywanie przy pomocy warg słomki, wciąganie powietrza nosem, wydychanie przez słomkę na dłoń (odczuwanie ciepłego powietrza).
Ćwiczenia usprawniające język
Pojazdy – naśladowanie poprzez wibrację warg warkotu motoru, helikoptera itp.
– wysuwać język za jamę ustną, na dół, na boki, do góry;
– wysuwać język naprzemiennie – wąski i szeroki; na początku ruchy wolne, potem coraz szybsze;
– unosić język za wargę dolną, następnie górną;
– oblizywać wargę wysmarowaną np.: dżemem lub czekoladą;
– unosić język do wewnętrznej strony wargi najpierw dolnej, potem górnej;
– zlizywać np.: dżem lub czekoladę z wewnętrznej strony wargi górnej;
– unosić język do zębów najpierw dolnych, potem górnych;
– liczyć czubkiem języka zęby górne najpierw od zewnętrznej, następnie od wewnętrznej strony;
– wykonywać najpierw wolne, potem coraz szybsze ruchy na boki, w górę i w dół językiem w powietrzu – jak wąż, następnie stopniowo cofać język w głąb jamy ustnej;
– wolno, a następnie coraz szybciej masować czubkiem języka zęby, następnie wałek dziąsłowy, podniebienie;
– cofanie szerokiego języka wzdłuż podniebienia (brzegi języka dotykają zębów trzonowych);
– naśladować ssanie cukierka czubkiem języka;
– klaskanie językiem, mlaskanie;
– naśladować grę na trąbce;
– naśladować parskanie konia;
– naśladować warkot motoru;
– wypowiadanie sylab: „ak, ok, uk, ek, yk, ik ąk, ęk, aga, ogo, ugu, eke, ygy, iki, ago, ęgę”
– Dotykamy palcem lub zimną łyżeczką podniebienia tuż za górnymi zębami, nazywając je zaczarowanym miejscem, parkingiem itp.. w którym język (krasnoludek, samochód) powinien przebywać, gdy mamy zamkniętą buzię.
– Przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków halls (z wgłębieniem w środku) itp.
– Zlizywanie nutelli, mleka w proszku itp. z podniebienia przy szeroko otwartych ustach.
– Konik jedzie na przejażdżkę – naśladowanie konika stukając czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania.
– Winda – otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą – raz do góry, raz do dołu.
– Karuzela – dzieci bardzo lubią kręcić się w koło, twój język także. Włóż język między wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę.
– Chomik – wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony.
– Malarz – maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła.
– Młotek – wbijamy gwoździe w ścianę. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa.
– Żyrafa – ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz.
– Słoń – ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć. Ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony.